Upadek Berlina

OSTATNIE DNI

25 kwietnia Berlin był już całkowicie otoczony przez wojska sowieckie, które spotkały się z nadchodzącą z zachodu armią amerykańską. W ciągu dwóch dni łupem Rosjan padły przedmieścia Dahlem, Spandau. Neukolln i Gatow. a sieć telefoniczna w mieście przestała działać. 27 kwietnia Trzecia Armia Pancerna została całkowicie zgnieciona; ci, którzy przeżyli, zbiegli na zachód, pozostawiając północną stronę Berlina bez obrony. Mimo oczywistej beznadziejności sytuacji, dowództwo Nazistów fanatycznie odmawiało kapitulacji. Nieważne, że duża część systemu obronnego Berlina istniała tylko na papierze, że oddziały były zdziesiątkowane i słabo uzbrojone, że brakowało paliwa i amunicji. W miarę jak zacieśniał się pierścień Armii Czerwonej. Gobbels histerycznie wezwał do „rucksichtsloser Bekamplung — walki bez schronienia — i plutony egzekucyjne SS pracowały bez wytchnienia zabijając żołnierzy, członków Volkssturm i Hitlerjugend, którzy odmawiali walki.

W mieście sytuacja stawała się coraz bardziej rozpaczliwa. Ludność cywilna mieszkała pod ziemią w piwnicach i schronach przeciwlotniczych, poszukując żywności w rzadkich chwilach przygasania walk. Inżynierowie wysadzali w powietrze przegrody kanałów zalewając metro, aby uniemożliwić Rosjanom posuwanie się w głąb miasta jego tunelami. W rezultacie śmierć poniosły setki cywilów chroniących się w tunelach kolejki. 27 kwietnia wybito Dziewiątą Armię usiłującą wydostać się z oblężenia na południe i teren wolnego Berlina został zredukowany do pasma długiego ze wschodu na zachód na piętnaście kilometrów, a szerokiego z północy na południe na pięć kilometrów. Następnie Rosjanie zajęli Tiergarten i pozostał już tylko jeden ośrodek oporu. Regierungsviertel. gdzie walka koncentrowała się na Reichstagu i Kancelarii Hitlera oraz Potsdamer Platz, zaledwie o kilkaset metrów od znajdującego się teraz pod stałym ostrzałem artylerii Fuhrerbunker.

Hitler nadal żywił nadzieję, że jedna z jego armii widmowych przyjdzie Berlinowi na pomoc, lecz 28 kwietnia jego optymizm wyparował na wieść, że Himmler wystąpił o bezwarunkową kapitulację do zachodnich Aliantów. Następnego dnia wczesnym rankiem pobrał się z Ewą Braun, wydał skromne przyjęcie weselne z szampanem i podyktował swój testament. Z upływem dnia nasilały się walki wokół nazistowskiej enklawy. Na ostatniej konferencji komendant Berlina generał Weidling oświadczył, że Rosjanie znajdują się w pobliskim hotelu Adlon i że nie ma już szansy na nadejście posiłków.

Wysunięto plan ucieczki, lecz Hitler oświadczył, że zostaje. Po południu 30 kwietnia, po sprawdzeniu działania cyjanku na psie Fuhrera. Hitler i Ewa Braun popełnili samobójstwo. Ich ciała zabrano na dziedziniec Kancelarii i oblano 200 litrami benzyny; przyboczni Hitlera oddali honory, gdy ciała płonęły na popiół. Tymczasem wojska sowieckie walczyły o zdobycie Reichstagu i o 23.00 dwóch rosyjskich sierżantów zwiesiło z tego gmachu czerwoną flagę.

Zgodnie z testamentem Hitlera Kanclerzem in absentia mianowany został admirał Donitz. Wczesnym rankiem 1 maja Szef Sztabu Krebs został wysłany na negocjacje z Rosjanami. Po pospiesznej konsultacji ze Stalinem generał Czujkow odpowiedział, że do przyjęcia jest tylko bezwarunkowa kapitulacja. Gdy Krebs powrócił do bunkra, Gobbels odrzucił tę propozycję i zarządził kontynuację walk. Tej nocy on i jego żona odebrali sobie życie, otruwszy wpierw swe dzieci. Reszta mieszkańców bunkra, za wyjątkiem Krebsa i generała Burgdorfa — Aide-de-Camp Hitlera, który popełnił samobójstwo — zdecydowała się podjąć próbę ucieczki. Weilding zgodził się odsunąć kapitulację do rana. aby dać im szansę ucieczki z bunkra w kierunku Berlina północnego tunelami kolejowymi. Z ośmiuset zbiegów tylko stu zdołało się wydostać, resztę zabito lub schwytano. Nie ma pewności co do losu zastępcy Hitlera Martina Bormanna.

KAPITULACJA

0 5.00 Weidling zgłosił poddanie Berlina generałowi Czujkowowi, który ogłosił ten fakt przez głośniki furgonetek w całym mieście. O 15.00 w centrum miasta zaprzestano ognia, choć sporadyczne walki kontynuowane były na przedmieściach, gdzie oddziały niemieckie próbowały przebić się na zachód, aby poddać się Brytyjczykom czy Amerykanom, a nie Rosjanom. Ich obawy okazały się uzasadnione, gdyż Sowieci rozpętali w stolicy trzydniową orgię gwałtu i grabieży. Była to nagroda Stalina dla wojska za tak ciężką i wytrwałą walkę.

Oficjalna kapitulacja niemieckich sił zbrojnych miała miejsce w szkole inżynierskiej Wehrmachtu na przedmieściu Karlshorst 8 maja 1945 roku. Wojska Wehrmachtu na zachodzie złożyły broń już dzień wcześniej, lecz wysłannicy brytyjscy, francuscy i amerykańscy przylecieli do Berlina z szefem Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu generałem Keitelem, aby powtórzyć tę ceremonię w obecności Rosjan. Berlińczycy wyszli już ze swych schronień i rozpoczęli usuwanie zwłok i gruzu z ulic. Armia Czerwona założyła kuchnie polowe.

Po podpisaniu aktu bezwarunkowej kapitulacji pozostało tylko zliczyć koszta Bitwy o Berlin. Śmierć poniosło 125.000 Berlińczyków (w tym 6400 popełniło samobójstwo a 22.000 zmarło wskutek zawałów serca) oraz niezliczeni żołnierze w 93 dywizji wybitych przez Armię Czerwoną. Sami Sowieci stracili w bitwie jakieś 305.000 żołnierzy, a miasto zostało obrócone w ruinę i praktycznie przestało funkcjonować.