Berlin – Spandau
Nazwa Spandau natychmiast przywodzi na myśl najsłynniejszego — a w latach późniejszych jedynego — więźnia tej placówki. Rudolfa Hessa. Hess, który przez jakiś czas był zastępcą szefa partii nazistowskiej, w 1941 roku poleciał do Szkocji, aby układać się o pokój z królem Jerzym VI oraz zawrzeć sojusz brytyjsko-niemiecki przeciwko Związkowi Sowieckiemu. Taka jest w każdym razie oficjalna wersja, lecz cała ta historia z Hessem brzmi podejrzanie. Nie ma żadnego rozsądnego powodu, dla którego Hess, który został natychmiast aresztowany i zatrzymany, aż do procesu norymberskiego, miałby podjąć się tej misji; poza tym wyszło na jaw, że człowiek odbywający karę więzienia, aż do samobójczej śmierci w 1987 roku, to nie był wcale Hess (lekarz, który przeprowadził obdukcję zwłok, nie stwierdził żadnych śladów ciężkich ran, które Hess otrzymał podczas pierwszej wojny światowej). Być może w ciągu następnych kilku lat prawda zostanie ujawniona…
Jednakże związek między Hessem a samym Spandau jest znikomy. Położone 4 km od Berlina przy Wilhemstrasse więzienie zostało później zburzone i dziś przychodzi się tu głównie po to, aby uciec od zgiełku miasta, pospacerować po dróżkach Spandau, które robią wrażenie uliczek w małym miasteczku oraz odwiedzać cytadelę (wt.-pt. 9.00-17.00, sob. i nd. 10.00-17.00; 1.50 DM, studenci 0.50 DM), fort założony w XII wieku dla obrony miasta. Z zewnątrz ten otoczony fosą fort z brunatnymi ścianami wzniesionymi przez włoskiego architekta w okresie renesansu wygląda zaskakująco urokliwie. Warto wejść do środka, choć nie jest to niezapomniane przeżycie. Na terenie więzienia jest też niewielkie muzeum, droga drobnomieszczańska restauracja i Juliusturm, z której rozpościera się ładny widok na okolicę i ruiny wnętrza cytateli. Miasto Spandau (o dziesięć minut piechotą) nie zasługuje na większe zainteresowanie. Najciekawsza jest okolica kościoła, gdzie można znaleźć niezłą cukiernię Konditorei, nowoczesny rynek z dowcipnymi rzeźbami i niedawno odrestaurowana ulica nosząca nazwę Kolk (skręć w prawo od Am Juliusturm naprzeciwko B rei te Strasse). Najszybszym sposobem przedostania się do Spandau jest podróż metrem linii # 7 do stacji Zitadelle lub też do Altstadt Spandau i powrót do Zitadelle.